ارکیده های ایرانی

ارکیده هاى ایرانى:

شاید خیلى ها با شنیدن نام ارکیده گمان مى کنند که با یک گیاه خارجى و زینتى مواجه هستند که در طبیعت ایران پیدا نمى شود. اما واقعیت این است که سرزمین پهناور ایران با تنوع عظیم گونه هایش به هیچ وجه از داشتن این تکامل یافته ترین گل ها بى نصیب نمانده و دست کم 50گونه مختلف ارکیده را در خود مى پروراند. این 50گونه متعلق به 18 جنس مختلف اند که از این بین دو جنس Ophrys و Orchis داراى بیشترین گونه هایند.براى آشنایى با ارکیده هاى ایرانى در اینجا چندگونه به اختصار توصیف مى شوند.

•ثعلب میمونى

Orchis simia

ثعلب میمونى گیاهى است علفى چندساله و غده دار به ارتفاع 45 سانتى متر با برگ هاى مستطیلى درخشان و گل هایى به رنگ سرخ بنفش به تعداد زیاد. کاسبرگ ها و گلبرگ ها با هم به شکل کلاهخود درآمده اند و گلبرگ لابل از کاسبرگ هم بلندتر است. این گلبرگ در قاعده به بخش هاى جانبى  نوارى و یک بخش میانى تقسیم مى شود که قسمت میانى خود به دو شاخه دورشونده که رو به بالا خمیده اند ختم مى شود. بین این دو شاخه دندانه کوچکى به چشم مى خورد. شکل خاص گلبرگ لابل با گلبرگ ها و کاسبرگ هاى کلاهخودمانند به این گل ظاهرى شبیه به میمون داده است. این گل در دامنه هاى آهکى، در میان بوته زارها و درختان پربرگ تا ارتفاع 1300 مترى در نواحى شمالى، شمال غرب و غرب ایران مى روید.

•ابرویى زنبورى

Ophrys apifera

جنس ابرویى در ایران 9 گونه گیاه علفى دائمى دارد که گونه هاى ابرویى ترکمنى و ابرویى کردستانى انحصارى ایران است و مابقى علاوه بر ایران در آناتولى، قبرس، سوریه، لبنان، فلسطین، عراق، قفقاز، ماوراى قفقاز و مناطق مدیترانه اى نیز مى رویند.

ابرویى زنبورى که به خاطر شباهتش به زنبور به این نام خوانده مى شود گیاهى محکم به ارتفاع 50 سانتى متر با گل هاى بزرگ و سرنیزه اى متعدد است.

گلبرگ ها کوچک و مثلثى و گلبرگ لابل بزرگ و کاملاً برگشته است. این گلبرگ تخم مرغى شکل به سه قسمت تقسیم شده که بخش هاى جانبى مثلثى و کرک دارند و بخش میانى مخملى و داراى نقشى یقه مانند بوده که ناحیه اى به رنگ قرمز قهوه اى را دربرمى گیرد. این ارکیده از اوایل فروردین تا خرداد گل مى دهد و در مناطق کم ارتفاع و باز علفزارها و در میان درختان جنگلى شمال و غرب ایران مى روید.

•خربقى جنگلى

Epipactis rechingeri

جنس خربق در ایران شش گونه گیاه علفى چندساله دارد که از این بین خربقى جنگلى انحصارى جنگل هاى خزر است. مابقى خربق ها عبارتند از خربقى برگ ریز، باتلاقى، ایرانى، معمولى و خربقى.

خربقى جنگلى گیاهى است راست قامت و محکم به ارتفاع 70 سانتى متر که نیمى از آن توسط گل هاى فراوان تزئین مى شود. این گل ها نسبتاً بزرگ بوده و به رنگ سبز زیتونى و کمى بنفش دیده مى شود. گلبرگ هایش کوتاهتر از کاسبرگ هایند. لابل جلو آمده است و لبه پائینى آن نیم  دایره و فنجانى شکل و حاوى شهد درخشنده اى به رنگ سبز تیره است. لب بالا به شکل مثلثى قلبى و به رنگ قرمز بنفش است. از اواخر مرداد تا اوایل مهر گل مى دهد و در سایه درختان جنگلى به ویژه در ارتفاعات مناطق ساحلى تا 2200 متر و در بسترى از زمین هاى آهکى مطبق در شمال ایران مى روید.

•گلسرکردى

Cephalanthera kurdica

این جنس در ایران پنج گونه گیاه علفى چندساله دارد که از این بین گلسر قفقازى بومى جنگل هاى خزر است.

گلسر کردى گیاهى است مجلل به ارتفاع 10 تا 70 سانتى متر با گل هاى صورتى روشن که قسمت زیادى از ساقه مستقیم و انعطاف پذیر آن را اشغال مى کنند. تراکم گل ها متغیر است و برگ هاى ساقه کوچک اند. گلبرگ لابل به صورت مشخصى به دو قسمت لب بالا (صورتى کم رنگ) و لب پایین (مایل به سفید) تقسیم مى شود. ساقه زیرزمینى به عمق زمین فرو مى رود و داراى ریشه هاى نسبتاً گوشتى است. در خرداد به گل مى نشیند و در نواحى کم ارتفاع تر از اوایل فروردین تا اردیبهشت  گل مى دهد. در بوته زارهاى جنگل هاى بلوط غرب ایران در بسترى آهکى و مطبق تا ارتفاع 2100 مترى پیدا مى شود.

 

منبع

کانال تلگرامی