زالزالک

زالزالک

زالزالک در اروپا، به ویژه در المان برای معالجه بیماران مبتلا به فعالیت نامنظم قلب مورد استفاده قرار می گیرد. زالزالک در دمان آنژین، سفتی رگها و برخی از انواع خفیف بی نظمی ضربان قلب نیز مؤثر است. اگر پزشک معالج شما مصرف زالزالک را برایتان توصیه کرده است، احتمالاً از بیماری قلبی خیلی جزئی رنج می برید و مطالعات به عمل آمده نشان می دهد که زالزالک می تواند در کنترل آن به شما کمک کند.

زالزالک یک گیاه تیغ دار معمول است که طول آن به پنج پا می رسد و در دامنه کوهها و اراضی جنگلی آفتابی در سرتاسر جهان می روید. گلهای این گیاه در ماه "می" شکوفه می دهد اما به رغم اینکه زالزالک جزو تیره گیاهان طبی مانند انواع رز است لیکن گلهای این گیاه معطر نیست. گلهای آن در بوته های کوچک رشد می کنند و به رنگ سفید، قرمز یا صورتی هستند.

دانه های کوچک این گیاه که به آنها زالزالک گفته میشود پس از شکوفایی گلها رشد می کنند. میوه این گیاه معمولاً پس از رسیدن رنگ قرمز به خود می گیرند اما رنگ سیاه آن نیز یافت میشود. برگهای زالزالک درخشان است و به اشکال و اندازه های گوناگون رشد می کنند.

 درخت زالزالک به‌صورت خودرو در گرگان، اراک، کلاردشت، ارومیه، بروجرد، کوهستان‌های البرز و حتی ناحیهٔ پس قلعهٔ شمال تهران وجود دارد و همچنین در شمال ایران، گونه‌های وحشی آن به شکل خودرو در جنگل‌ها می‌روید و آن را (ویلک) می‌نامند. تکثیر آن از طریق تخم و تهیهٔ نهال انجام می‌پذیرد و در بهار، شکوفه‌های پرپر صورتی رنگ زیبائی دارد. میوه‌ای است کوچک حاوی هسته‌هائی سخت. 

خواص داروئی :

1) میوهٔ زالزالک بسیار قابض است لذا می‌توان آن را در موارد اسهال و اسهال خونی خورد، زیرا مقدار زیادی تانن دارد. 

2) زالزالک دارای کلسیم و مقداری ترشی آلی و پکتین است.

3) برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه شده است.

4) در مواقع کم‌خونی و سل نیز اثر نیکو دارد. 

5) زالزالک از مازو، اسید تارتریک و اسید مالیک برخوردار است. مبتلایان به کم‌خونی می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. همین‌طور است دربارهٔ روماتیسمی‌ها و مبتلایان به ورم روده.

6) میوهٔ تازهٔ آن دارای روغن چرب و قندهای گلوکز، فروکتوز و مواد معدنی گوناگون و نیز ویتامین C است.

7) در هستهٔ زالزالک، مادهٔ آمیگدالین هست که اثر سمی دارد و باید از خوردن آن اجتناب کرد.

8) گل زالزالک اندکی معطر است و قبل از آنکه غنچه‌اش کاملاً باز شود، برای مصرف داروسازی آن را می‌چینند. این گل ضد تشنج بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می‌کند. داروی مفید و خاصی برای تپش قلب و ضربان شدید آن است 

9) زالزالک، اشتها را زیاد می‌کند. 

10) برای مداوای قطره‌قطره آمدن ادرار توصیه شده است. 

11) نوشیدن شربت میوهٔ یاد شده با شکر سرخ برای رفع سردرد شدید فایده دارد.

ترکیبات گیاه

تهیه دارو از زالزالک از برگها، دانه و گاهی اوقات از گلهای آن (فقط گلهای سفید خواص درمانی دارند) آغاز میشود. این قسمتها خشکانده میشوند و سپس به پودر تبدیل می شوند. پودر تهیه شده به صورت انواع کپسول در می آید یا توأم با آب به الکل یا گلیسرین (مایعی شیرین و غلی الکلی) اضافه میشود. در نتیجه نوع مایع آن را نیز می توان تهیه کرد. اگر الکل و آب با مواد گیاهان طبی مخلوط و مایع دارویی از آن تهیه شود، در آن صورت الکل و آب ترکیبی قابل هضمتر را تشکیل خواهند داد.

اشکال موجود

زالزالک به صورت انواع کپسول، تنتور، عصاره های مایع استاندارد یا عصاره های جامد عرضه میشود. می توان از برگها، گلها و دانه های زالزالک خشک چای نیز درست کرد.

نحوه مصرف

درصدد تهیه و مصرف فرآروده های استاندارد زالزالک باشید. در پی مصرف نوعی محصول زالزالک باشید که برچسب روی آن مؤید محتوای استاندارد حاوی ۴ تا ۱۰ میلی گرم فلاونویی یا ۳۰ تا ۱۶۰ میلی گرم پروسیانیدین الیگومریک و یا ۱/۸ درصد رامنوسید ویتکسین یا ۱۰ درصد پروسیانیدین باشد. اگر برای نارسایی یا آنژین قلبی ناگزیر به مصرف زالزالک هستید، لازم است مصرف آنرا حداقل قبل از احساس هر نوع نتیجه ای به مدت شش هفته و روزی سه بار ادامه دهید.

نکات احتیاطی

انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا زالزالک را از نظر بی خطر بودن درجه ۱ ارزیابی کرده است که این ارزیابی نشاندهنده این است که گیاه مزبور ضمن میزان بالای مصرفی خیلی بی خطر است. حتی با وجود این حالت، همواره عاقلانه خواهد بود اگر دستورالعمل دوز مصرفی آن رعایت شود. در صورت باردار بودن از مصرف زالزالک پرهیز شود.

توجه به هر نوع تغییری که در طول مصرف زالزالک احساس می کنید فوق العاده حائز اهمیت است. درد زیاد، حملات زیادتر آنژین، تحلیل و ضعف بیشتر در طول قدم زدن یا ورزش کردن جملگی دلایل خوبی دال بر ضرورت اجتناب از مصرف زالزالک است و لازم است بلافاصله با پزشک معالج خود مشورت کنید. اگر با هیچکدام از این علایم بیماری مواجه نیستید، در صورت حصول بهبود پس از شش هفته درمان با زالزالک با پزشک معالج خود صحبت کنید. روند پیشرفت شما حتی اگر احساس می کنید دارید بهتر می شوید باید تحت نظر پزشک باشد

منبع

شبدر قرمز

شبدر قرمز

شبدر قرمز گیاهی است علفی و چند ساله که در مناطق معتدله کره زمین می روید . در شرایط مساعد این گیاه هفت ساله است ولی در آب و هوای گرم فقط دو سال عمر می کند . 

ارتفاع شبدر قرمز بسیار کم است و بیشتر از 15 سانتیمتر نمی شود . برگهای آن بیضی شکل و دراز و دارای سه برگچه است و بهمین علت در قرون وسطی مورد احترام مسیحیان بوده زیرا آنرا سمبل خداوند ، مسیح و روح المقدس می دانستند . 

این گیاه از نظر داشتن مواد مغذی برای علوفه حیوانات بکار می رود .

ترکیبات شیمیایی: 

گل شبدر دارای مواد شیمیایی مانند تریفولین ،‌ایزوتریفولین و اسانس روغنی می باشد . این گیاه دریای املاح معدنی مانند سلیس ،‌آهن ، فسفر ،‌گوگرد ، پتاسیم ، منیزیوم ،‌منگنز ، روی ،‌مس ، سرب ، نیکل و کوبالت می باشد .

خواص داروئی: 

شبدر قرمز از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . 

1)مهمترین خاصیت شبدر قرمز ضد سرطان بودن آن است . 

2) تمیز کننده خون و بدن است 

3)سرفه را برطرف می کند 

4)دردهای عضلانی را برطرف می کند 

5)تورم پوستی را از بین می برد 

6)شبدر تازه بعنوان مسهل بکار می رود 

7)درمان کننده آسم است 

8)برای درمان آب آوردگی بدن مفید است 

9)دل پیچه را برطرف می کند 

10)برای درمان آرتروز ، رماتسیم و ورم بیضه باید برگ شبدر را در روغن زیتون جوشانیده و روی قسمت های دردناک بمالید .

11)برای طول عمر و جلوگیری از بیماریهای قلبی شبدر قرمز بخورید .

12)تشنج را علاج می کند 

13)برای التیام زخم ها ، ضماد شبدر قرمز را روی زخم ها بگذارید 

14)برای از بین بردن خارش شبدر را له کرده وروی پوست بمالید.

۱۵)در مواردی حتی در مورد سرطان معده از این گیاه استفاده می شود.

طرز استفاده: 

دم کرده : مقدر 30 گرم گیاه خشک را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت 5 دقیقه دم کنید . مقدر مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است . 

جوشانده شبدر : مقدر 50 گرم سرشاخه های گلدار شبدر قرمز را در مقدری شیر یا آّ ب ریخته و بگذارید مدتی بجوشد و پس از سردشدن بصورت ضماد روی پوست و یا قسمتهای دردناک بدن بگذارید .

مضرات : 

مقدر مصرف زیاد شبدر خطرناک است زیرا دارای اسید سیانیدریک می باشد ولی استفاده متعادل از آن هیچگونه خطری نداشته و بسیار مفید است .

منبع

ریواس

ریواس

ریواس یا ریباس، گیاهی است از تیره ی ترشک ها ( هفت بندها ) و دارای ساقه های هوایی و برگ های آن محتوی مواد ذخیره ای و اسیدی است و به همین جهت مورد استفاده ی خوراکی قرار می گیرد.

ریواس هنگام بهار در نواحی گوناگون ایران، دامنه ی کوه ها، کنار رودخانه ها و مناطق برخوردار از آب های راکد می روید و برگ ضخیم و گوشت دار این گیاه مصرف غذایی دارد. تکثیر ریواس معمولاً با کشت در خزانه و انتقال به کشتزار و یا از طریق کشت بذر تازه صورت می گیرد.

خواص داروئی

1) ریواس طبیعت سرد دارد و دارای ویتامین ها و املاح معدنی گوناگونی است. برای تمامی اعضای بدن، ماده ی غذایی بسیار ممتازی شمرده می شود و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد.

2) قابض است و برای تقویت معده و کبد مفید می باشد. 

3) خوردن ریواس برای بیماران تب دار و بی اشتها مفید بوده و یرقان ، وسواس ، سستی را درمان می نماید. در این گونه موارد می توان 100 گرم از آب ریواس یا رب ریواس را میل کرد. 

4) صفرا و دل به هم خوردگی را رفع می کند 

5) برای حصبه و اسهال گرم صفراوی مفید بوده و کرم کُش است. مفیدترین طریقه مصرف آن، مصرف آب ریواس همراه با آب هویج ، کرفس ، خیار و سیب می باشد که یک سوم آب ریواس و دو سوم بقیه مواد است.

6) ریواس اثر ملین داشته و اشتها آور است و برای افزایش اشتها و یبوست مفید می باشد.

7) ریواس، مقوی قلب و اعصاب بوده و برای درمان بواسیر مفید است. 

8) ریواس به عنوان فعال کننده ی عملکرد دستگاه گوارش، ناقل نمک های صفراوی و محرک ترشح کبد شناخته شده است.

9) نخستین کار کرد آن در دهان این است که با تحریک جوانه های چشایی به واسطه ی مزه ی تلخ خوشایندش، موجب پاک شدن حفره ی دهان شده و دهان را برای چشیدن غذای بعدی آماده می سازد.

10) این گیاه در معده سبب افزایش ترشح معدی و تحریک آن می شود. در نتیجه به طور کلی باعث بهبود عملکرد معده می گردد. 

11) با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد، به تنظیم جذب چربی از روده کمک می کند.

12) ریواس خاصیت مسهلی، ضد التهابی و متعادل کننده ی عملکرد روده ها (درمان یبوست و اسهال) را داشته و در درمان یرقان، خونریزی معدی- روده ای، اختلال قاعدگی، ورم ملتحمه ی چشم، جراحات ناشی از ضربات و صدمات جسمانی، زخم های چرکی سطحی و سوختگی های حاصل از حرارت کاربرد دارد.

ارزش تغذیه ای

1) انرژی 

2) چربی 

3) پروتئین

4) کربوهیدرات 

5) کلسیم

6) سدیم 

7) پتاسیم

8) ویتامین ث 

9) ویتامین آ 

سایر مصارف ریواس

ریواس به علت خاصیت اسیدی، برای پاک کردن ظروفی که آثار سوختگی مواد غذایی در آنها به جای مانده باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.

افرادی که موی آن ها قهوه ای کم رنگ است، با استفاده از ریشه ی این گیاه می توانند به رنگ موی طلایی دست یابند. برگ های ریواس را می توان به عنوان حشره کش موثر برای دفع حشرات به کار برد.

ریواس با طعم منحصر به فرد خود، در بیشتر پس غذاها ( دسرها ) و شیرینی ها استفاده می شود. تا پیش از سده ی 18 کاربردی در پخت غذا نداشت. 

گیاه یاد شده تا یکی دو روز در یخچال قابل نگهداری است. برای نگهداری طولانی تر ریواس، پس از بریدن ساقه ها، آن را منجمد می کنند. اگر ساقه های ریواس به طور خام مصرف شود، به شدت ترش خواهد بود. به طور معمول آن را با شکر یا عسل می پزند و یا در کیک ها مورد استفاده واقع می شود. 

همچنین به تنهایی یا همراه یا توت فرنگی در تهیه ی ژله و مرباها به کار می رود. چاشنی هایی که با ریواس مصرف می شوند، عبارتند از لیمو ، دارچین و زنجبیل.

زیان‌ها:

مصرف ریواس برای مبتلایان به سنگ کلیه و ناراحتی های مثانه خطرناک است.

منبع

روناس

روناس

روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال افریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز می‌باشد و ارتفاع آن تا حدود دو متر می‌رسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان می‌چسبد و بالا می‌رود برگهای آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می‌آید. گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز می‌باشد. میوه آن گوشتی و به رنگ تیره‌است. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز، باریک و استوانه‌ای می‌باشد. دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی بشمار می‌آید. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده‌است.

   

ترکیبات شیمیایی

ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام جوهر روناس می‌باشد که برای رنگرزی بکار می‌رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

خواص داروئی

1) روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

2) باز کننده گرفتگی‌ها در بدن است.

3) ادرار آور است و حبس‌البول را درمان می‌کند.

4) برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.

5) ترشح شیر راز یاد می‌کند.

6) درد سیاتیک را رفع می‌کند.

7) یبوست‌های سخت را معالجه می‌کند.

8) اشتهاآور است.

9) قاعده‌آور است.

10)خارش پوست را برطرف می‌کند بدین منظور می‌توان از ضماد استفاده کرد و یا اینکه جوشانده آن را 11) در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.

12) اوره خون را پائین می‌آورد.

13) جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع می‌کند.

14) تورم را در بدن از بین می‌برد. 

15) از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماریهای پوستی استفاده کنید. 

طرز استفاده

دم کرده: یک قاشق مرباخوری ریشه خرد شده روناس را در یک لیوان آب جوش ریخته، بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان سه بار در روز است. جوشانده روناس: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه بجوشد. این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماریهای پوستی در آن استراحت کنید.

زیان‌ها: همانطور که گفته شد روناس ترشح ادرار را زیاد می‌کند و فشار آن را بالا می‌برد بنابرین ممکن است در اثر استفاده زیاد ایجاد خون در ادرار کند و در اینصورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود.

منبع

خرزهره

 خرزهره

 نام علمی: Nerium  oleander      

نام انگلیسی: Oleander   

نام فارسی:  خرزهره

مقدمه:

گیاهانی هستند که دارای تنوع زیاد از جمله علفی ، درختی و درختچه ای در حدود 300 جنس و 1500 گونه دارد. برگها ساده ، متقابل یا فراهم و به ندرت به صورت متناوب دیده می شود . گلها دارای اجزای 4 یا 5 قسمتی چون دو لپه ای ها می باشند. رنگ گلها سفید ، صورتی ، قرمز ، گل آذین به صورت گرزن دو سویه و گلها به صورت نر و ماده ، مادگی دو برچه ای که داخل هر برچه تخمک های زیادی وجود دارد .

خصوصیات گیاه شناسی:

گیاهی است درختچه ای ،پر شاخه، برگها به صورت فراهم هستند در هر گره 3 برگ خارج می شود که تری برگ می گویند . برگها ضخیم و به حالت کشیده و شبیه زیتون هستند . این گیاه عمدتاً حالت زینتی  دارد و قسمت مورد استفاده ی آن پوست و برگها است .

پراکنش جغرافیایی:

جنوب اروپا ، شمال آفریقا ، مخصوصاً الجزیره و تونس در کنار رودخانه ها ، در آسیا ، مدیترانه ، در ایران در کرمانشاه  و نواحی مرزی عراق ، جنوب غربی ایران در لرستان ، کازرون ... می روید.

خواص در مانی:

 مدر ، مقوی قلب ، تنظیم تپش قلب ، از برگها بیشتر استفاده ی خارجی می شود در در مان بیماریهای جرب پوستی ، کچلی ، از جوشانده ی برگ و یا خیساندن آن در آب ، تیزان بدست می آورند . به صورت پماد یا لوسین روی پوست استفاده می شود . گلها اگر پودر شود بعنوان دافع حشرات مثل مگس و پشه می باشد .

ترکیبات شیمیایی:

 دارای ترکیاتی مانند اولئاندرین در آب غیر محلول ، اگر هدف استفاده از اولئازین باشد از برگ استفاده می کنیم . از سایر ترکیبات ، ترکیبات قندی از جمله نرئین علاوه بر این ترکیب قندی دیگر نریانتین می باشد . یکی از خواص اولئاندرین اثر مقوی قلب اگر در غلظت بالا استفاده شود بر قلب اثر می گذارد . یکی دیگر از خواص باعث کارکرد بهتر عضلات قلب می شود باعث تنظیم شدن ضربان قلب می شود دانه در حدود 15 تا 20 درصد روغن تلخ دارد که این روغن حاوی اسید های چرب مثل پالمتیک ، استئاریک (اشباع )و غیر اشباع مثل اولئیک است . دلیل مسمومیت خرزهره اولئازین است . مصرف 8 الی 10 عدد بذر حالت کشنده دارد چون میزان اولئازین بالا دارد0

نیازهای اکولوژیکی:

 اقلیم: در برابر یخبندان زیاد حساس بوده و حداقل درجه حرارت مناسب آن 10 درجه سانتی گراد و گونه های جنس خرزهره نیاز به محلهای کاملاً آفتاب گیر دارند . در زمانی که این درختچه ها در حال رشد و نمو می باشند به آب زیاد و در موارد رکود رشد و نمو به آب خیلی کمتری نیاز دارند .

خاک: خاک آن باید خوب زهکشی شده و معمولی و نسبتاً اسیدی باشد.

تکنیک های زراعی:

تکثیر:به وسیله بذر در بهار یا قلمه ترکه های نیمه رسیده در تابستان می باشد .

آبیاری: در تابستان دو بار در هفته و در زمستان هر 10 روز یکبار صورت می گیرد.آبیاری برای این گیاه در مرحله ی تشکیل شکوفه ها و نیز بعد از برداشت محصول ضروری است.

کاشت: زمان کاشت اواخر اسفند ماه و اوایل بهار می باشد .کاشت خرزهره بصورت ردیفی یا مجتمع است خرزهره در نقاط گرمسیری در باغ کشت می شود و بصورت درخت یا بوته ای رشد و نمو می کند . در نقاط سردسیری بصورت گیاه گلدانی زمستانها در گلخانه نگه داری می شود و در فصل بهار و پائیز به خارج گلخانه انتقال می یابد . قلمه ها را در گلخانه در بستری مرطوب و گرم کاشته تا ریشه دار شوند و سپس قلمه ها را به گلدان انتقال داده و در خاکی قوی از نظر مواد آلی کشت و کار می کنند بعد از دو سال به گل می نشیند این گیاه دائم سبز است و در فصل پائیز خزان نمی کند. در زمین اصلی خاک باید به صورت مخلوطی از ماسه و خاکبرگ باشد و عمق کاشت باید 2 سانتیمتر باشد بهترین زمان آماده سازی زمین بهار و تابستان می باشد

عملیات داشت و مراقبت های زراعی :

آفات و بیماریها: این گیاه نسبت به بیماریهای قارچی حساس می باشد . شپشک سیاه برای نخستین بار در سال 1325 در روی گیاه خرزهره کشف شد . حمله ی این آفت در روی برگ سرشاخه های جوان و گاهی در روی شاخه های قطور می باشد .این آفت در نتیجه ی سمپاشی های مکرر و منظم و سرمای سخت زمستان کنترل می شود. همه ساله باید درختان خرزهره را دوبار در سال سمپاشی کرد و برای سمپاشی از سم های فسفره ، کاربامات و غیره استفاده می شود.

برداشت:

زمان گلدهی بهترین زمان برداشت می باشد . زمان گلدهی این گیاه اسفند تا خرداد ماه و زمان رسیدن میوه خرداد و تیر ماه می باشد .بهتر است که زمان برداشت گیاه در ساعات اولیه ی بامداد و قبل از گرمی هوا باشد

 شرایط انبارداری :

مزیت اقتصادی این گیاه اندک بودن هزینه ی نگه داری آن است . می توان بذور را برای مدت طولانی  در انبار نگه داری نمود بدون آنکه آسیبی به وضعیت رویشی و ژنتیکی آن وارد شود.

بسته بندی :

گلها را در دسته های 25 تا 50 تایی بسته بندی می کنند و سپس به محل انبار گلها و بازار عرضه می کنند.

منبع

شاه تره

        شاه تره               

  نام علمی:Fumaria parviflora

نام انگلیسی :Fumitory

نام فارسی:شاه تره

مقدمه :

گیاهی است که گاهی به عنوان گیاه هرز مزارع غلات وصیفی وزمانی بصورت دارویی بعلت داشتن آلکالوئید بسیار کم ومواد دارویی دیگر از آن استفاده می گردد.جنس شاه تره گیاهی یک ساله،تقریباً خزنده وگاهی پیچیده شامل 55گونه که 7گونه از آن در ایران گزارش شده است

خصوصیات گیاه شناسی:

گیاهی علفی ودارای ساقه نسبتاً قوی ،برگها کم وبیش سبز ،غبار آلودومنقسم به بریدگی هایی نازک وکوتاه دارد .گل های آن به رنگ سفید به ندرت صورتی ومجتمع بصورت خوشه های کوتاه ومیوه اش فندقه ،مدور،بیضوی به قطرmm2 میباشد کلیه قسمت های گیاه مخصوصاً سر شاخه های گلدار گیاه به مصارف درمانی می رسد0

پراکنش جغرافیایی:

در افغانستان ،نواحی جنوبی آسیا وهیمالیا ودر مناطق مرطوب ونیمه مرطوب نواحی شمال ایران مانند:گیلان ،مازندران ،گرگان ،آذربایجان ،فارس:شیراز ،کازرون ،جزیره خارک،کرمان:بم ،جیرفت،خراسان:مشهد در ارتفاعات 900 متری ،کهه داغ،بالای قوچان ،km50 فریمان ،شرق نیشابور ،اطراف تهران:ورامین وبختیاری

خواص درمانی :

خلط آور ،مدر ،معرق ،در رفع بیماری های پوستی و جذام و برخی تومورهای سرطانی، اثر مقوی معده ،تصفیه کننده خون ،استفراغ را متوقف می کندبرای گیاه خشک اثر مدر ،اشتها آور ،و در ایران از کلیه قسمت های گیاه  نوعی آب مقطر تهیه می شود که تحت عنوان عرق شاه تره به مصارف درمان بیماری های پوست می رسد

ترکیبات شیمیایی:

مواد رزینی ،املاح معدنی مختلف ،موسیلاژ ،آلکالوئید ومواد پکتینی می باشد 

نیاز های اکولوژیکی :

اقلیم:در مقابل یخبندان مقاوم می باشد و به محل های آفتابی نیاز دارد

خاک:شاه تره در هر خاکی به عمل می آید ولی خاک های غنی از آهک و لومی را می پسند د0

تکنیک های زراعی :

تکثیر:تکثیر شاه تره از طریق دانه آن می باشد

آبیاری:برای استقرار گیاه ،آبیاری هر 3روز یک بار انجام می شود وپس از استقرار،آبیاری هر 7 روز یک بار انجام می شود

کاشت :دانه را در زمینی که قبلاً شخم زده شده و نسبتاً مرطوب وسبک باشد در فروردین ماه می کارند  در هنگام کاشت عمق قرار گرفتن بذر در خاک باید کمتر از یک سانتی متر باشد پس از نمایان شدن گیاه جوان فاصله آنها را از یکدیگر کم کرده و مراقبت های لازم از قبیل خارج کردن علف های هرز و غیره را انجام می دهند

برداشت :

زمان برداشت محصول به تناسب وضع زمین می باشد (چون زمان گلدهی آن طولانی و از اواسط بهار تا پاییز است ) لذا برداشت گیاه از اواخر خرداد تا شهریور ماه می باشد.

شرایط انبارداری :

برای خشک کردن بطور طبیعی گلها را بر روی پارچه ای می گسترانند و یا بر روی سیم های نازک آهنی به حالت آویخته جای می دهند و در جریان هوای گرم یا گرمای خورشید خشک کرده وسپس در ظروف سر بسته نگهداری می کنند ویا بطور مصنوعی در خشک کن های مخصوص در 40 تا 50 درجه ،حرارت داده تا خشک شوند

قیمت :

قیمت شاه تره هر تن 130 دلار معادل 110500تومان می باشد

 منبع

عروسک پشت پرده

عروسک پشت پرده

نام علمی:physalis alkekengi

نام انگلیسی:Alkekengi

               نام فارسی :عروسک پشت پرده                       

 مقدمه:

جنس عروسک پشت پرده در همه جای جهان یافت می شود  دارای 80 گونه در دنیا ودو گونه در ایران

است  عروسک پشت پرده بوته ای راست ومستقیم، یک یا چند ساله که گاهی ریزوم دار آن هم یافت می شود

وبه  صورت وحشی می رویدو گونه ارائه شده به جهت کاسه گل کاغذی شکل ورنگ قرمز نارنجی که میوه 

رسیده را احاطه کرده مورد پسند است گونه فوق به صورت یکساله ودر نواحی آفتابی یا سایه خیز وخاک

های خوب زهکشی شده به خوبی رشد و نمو می کند و این گیاه را می توان به عنوان گیاه زینتی پرورش 

داد.   

خصوصیات گیاه شناسی:  

گیاهی علفی و خود رو است.گل های 5 قسمتی و سفید رنگ که در تابستان تولید می گردند تبدیل به حبه های

خوردنی  قرمز مایل به نارنجی می شود که به وسیله کاسه گل کاغذی احاطه می شوند.  ارتفاع بوتهcm60

 تا 30 می باشد و برگ ها متناوب و نوک تیز به رنگ سبز تیره به طولcm 9،میوه به صورت سته به رنگ

قرمز وقسمت مورد استفاده آن برگ ،گل ومیوه می باشد .

پراکنش جغرافیایی:

غالب نواحی اروپا مانند فرانسه،آلمان،ایتالیا،برخی نقاط آسیا مانند ژاپن،آمریکای شمالی ودرایران اطراف

تهران،نواحی مرکزی،اصفهان،کرمانشاه،لرستان ،مازندران،گرگان،آذربایجان  وسیستان وبلوچستان                    

پرورش می یابد. 

خواص درمانی:

میوه اثر مدر و ملین ،برگ ها ،ساقه و کاسه گل مقوی تلخ و تصفیه کننده خون،دفع کننده اسید اوریک،و

رسوبات ادراری ،در رفع خیز عمومی بدن،سنگ کلیه،یرقان،نقرس مؤثر می باشد0برگ آن نرم کننده پوست

و ناراحتی های جلدی،خلط آور و ضد سرفه می باشد

ترکیبات شیمیایی:

میوه دارای اسید هایی نظیر اسید اسکوربیک،اسید سیتریک و ترکیبات قندی می باشد0 در برگ ها ماده ی تلخی

به نام فیزالین وجود دارد. از کاسبرگ ها و میوه آن نوعی  ماده ی رنگی به نام فیزالی ین حاصل می شود.

از جام گل میوه  ماده کریپ تو گزانتین  بدست می آیم. میزان ویتامینc   در میوه کاکنج دو برابر میزان

ویتامینc   موجود در آبلیمو است.

نیازهای  اکولوژیکی:

اقلیم:این گیاه در مقابل سرما مقاوم است.به مکانی آفتابی یا سایه نیاز دارد 0حداقل دمای قابل تحمل

آنc15- می باشد.

خاک:بافت خاک باید سبک و متوسط وphخاک قلیایی ضعیف که ناشی از منشا  خاک آهکی می باشد وبه هر

خاکی با زهکشی خوب نیاز دارد.

تکنیک های زراعی:

تکثیر:گونه های یک ساله به وسیله بذروچند ساله ها به وسیله تقسیم ویا قلمه ساقه های چوبی نرم در بهار

صورت می گیرد.

آماده سازی زمین:زمین محل کاشت  بعد از شخم زدن کرت بندی می شود و بذور در چاله ای روی

ردیف ها به فاصله cm30 و فاصله ردیف هاm1ودرعمق بینmm10تا5به تعداد 3تا5کاشته می شوند روی

بذور به وسیله ماسه بادی نرم جهت بهتر جوانه زدن پوشیده می شود.

کودهاومواد غذایی مورد نیاز:

کود اوره به علت حلالیت وآبشویی زیاد در سه مرحله مساوی در طول دوره ی رشد گیاه به  زمین اضافه می

شود.

آبیاری:بلافاصله بعد از کاشتن بذور،زمین آبیاری می گردد ودرطول دوره رشد بطور هفتگی زمین

بصورت غرقابی آبیاری می شود.

عملیات داشت ومراقبت های زراعی:

مبارزه با علف های هرز:بعد از جوانه زدن ،بذرهایی که جوانه نزده واکاری می شود ودر محل هایی که بیش

از 2بوته سبز شده بودند در مرحله دو برگی  یکی ازنهال های جوان حذف ووجین علف های هرز در

دوره رشد گیاه به عمل می آید.

برداشت:

میوه های این گیاه بطور همزمان نمی رسد به همین دلیل طی 3 مرحله میوه ها برداشت می شوند ودرسایه

وهوای آزاد خشک  می گردند.زمان اصلی برداشت محصول مرداد وشهریور ماه می باشد.

شرایط انبار داری:

میوه گیاه را از درون کاسبرگهای قرمز رنگ خارج می سازند سپس آنها را بطور طبیعی خشک کرده یا بطور

مصنوعی در حرارت40تا60درجه سانتیگراد خشک می نمایند.

بسته بندی:

محصول خشک شده رادر عدل های کنفی 50کیلو گرم بسته بندی ودور از رطوبت نگهداری ووارد بازار می

کنند.

بازار گیاه:

کشورهای اصلی عرضه کننده چون فرانسه، آلمان،ایتالیا وچین می باشد.

عملکرد ومقدار تولید در هکتار:

سطح زیر کشت این محصول در سال 1365به مقدار 28000 هکتار با متوسط عملکرد 83 تن ساقه درهکتار

بوده است.مقدار عملکرد پیکر رویشی تازه درسال اول رویش 2تا4 تن واز سال دوم به بعد 4تا 8 تن می باشد

منبع

بارهنگ

بارهنگ Plantago major   

   

  رده بندی علمی:

  kingdom:Plantae 

  division:Magnoliophyta 

  class: Magnoliopsida 

  order:Lamiales 

  family:Plantaginaceae 

  jenus: p;antogo  

  pecies: P. major 

بارهنگ گیاهی است پایا، ظاهراً بی کرک یا کمی کرکپوش با بن و ریشه‌ای کوتاه است.

 ساقه آن به طول ۷۰-۱۰ سانتی متر، متعدد ایستاده یا خیزان، فاقد شیار، مساوی یا کمی بلندتر از برگ‌ها است. 

برگ‌های آن تماماً طوقه‌ای، تخم مرغی پهن با ۹-۳ رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرکپوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلند. 

گل‌ها سبز متمایل به قهوه‌ای، کوچک مجتمع در خوشه‌های دراز استوانه‌ای. موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است. 

دانه‌های این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه‌ای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده و دارای ۲ خانه و محتوی ۸-۴ دانه‌است قرار دارند.

 دانه‌ها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری می‌نمایند.

ترکیبات شیمیایی:

دانه بارهنگ دارای چربی، صمغ، موسیلاژ، ترکیبات گلوکزیدی است.

خواص درمانی:

بارهنگ به همراه قدومه و به دانه مخلوطی درست می کنند که به عنوان نرم کننده سینه و برطرف کننده سرفه وخارش های گلو مصرف سنتی دارد.

 خواص درمانی ریشه، برگ و دانه این گیاه اثر نرم کننده دارد و از آن‌ها به عنوان تصفیه کننده خون، آرام کننده ناراحتی های آسم مرطوب، اسهال های ساده و ورم مخاط دهان استفاده می شود.

 جوشانده دانه بارهنگ در رفع بیماری های التهابی کلیه و مثانه موثر است.

 اگر برگ تازه بارهنگ به مدت چند ساعت در آب جوشیده قرار بگیرد، سپس قطعات آن بر روی زخم های باز قرار گیرد، نه تنها زخم‌ها را از خطر آلودگی حفظ می کند، بلکه سرعت بهبود را باعث می شود. جوشاندهٌ ریشه گیاه همراه با عسل، اگر به صورت غرغره مصرف شود، ورم حلق را از بین می برد. 

برگ تازه و له شده بارهنگ اگر در محل گزیدگی زنبور عسل و پشه مالش داده شود درد را تسکین می دهد.

 میزان مصرف جوشانده 50 تا 100 گرم ریشه یا برگ بارهنگ در یک لیتر آب به مقدار سه فنجان در روز مجاز است.

 این گیاه در جاهای مختلفی می روید و انواع مختلفی دارد. معمولاً از دانه های این گیاه استفاده می شود. از این گیاه برای ناراحتیهای تنفسی استفاده می شود و یکی از گیاه های لعاب دار و دارای ماده سافورین است.

 دانه های آن را در آب خیس می کنند. این گیاه عوارض جانبی ندارد. 

از برگ این گیاه به وفور استفاده می شود و برگ آن خاصیت ضد عفونی کننده دارد و همچنین دانه این گیاه هم خاصیت ضد عفونی کننده و خلط آوری خوبی برای دستگاه تنفسی دارد.

 محل رویش:

گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌روید. در ایران تقریباً در تمام نقاط می‌روید.

منبع

رازیانه

رازیانه

رازیانه گیاهی است معطر ، علفی و دوساله که ارتفاع آن تا 2 متر می رسد ساقه آن دارای شیارهای هم دریف و موازی می باشد برگهای آن نازک و نخی مانند شود است .گلهای رازیانه زرد وبصورت خوشه در انتهای ساقه ظاهر می شود . یوته رازیانه کوچک و بطول حدود 8 میلیمتر و عرض 3 میلیمتر بوده و دارای بوئی معطر و طعمی شیرین می باشد . 

رازیانه درمناطق مدیترانه ای بخوبی رشد می کند و در ایراندر مناطق شمالی کشور دردامنه های کوههای البرز بطور خود رو می روید . 

رازیانه دارای حدود 10% روغن ، کمی مواد قندی و مس ویلاژ و حدود 4% اسانس می باشد . روغن رازیانه دریا 4% اسید پال میتیک ، 22% اسید اولیئک ، 14% اسید لینوئیک و 60% اسید پتروسلینیک می باشد. 

اسانس رازیانه که از تقطیر میوه آن بوسیله بخار بدست می آید مایعی است زرد . 

ترکیبات:

آب 90 گرم

پروتیئن 2/5 گرم

چربی 0/4 گرم

مواد نشاسته ای ا4/5 گرم

کلسیم 100 میلی گرم

فسفر 50 میلی گرم

آهن 2/5 میلی گرم

پتاسیم 400 میلی گرم

ویتامین آ 3500 واحد

ویتامین ث ۳۰ میلی گرم

 خواص دارویی 

رازیانه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است . ریشه رازیانه گرمتر از بقیه قسمت های گیاه است . 

رازیانه اثر زیاد کنده شیر را در زنان شیر ده دارد و بدین منظور می توان از دم کرده رازیانه استفاده کرد . 

1) اشتها آور و مقوی است . 

2) نفخ و گاز معده رااز بین می بر د . 

3) قاعده آور است . 

4) برگهای رازیانه ادرار آور است . 

5) جوشانده ریشه رازیانه ملین و مسهل است . 

6) روغن تخم رازیانه کرم روده را از بین یم برد . 

7) حالت تهوع رابر طرف می کند . 

8) برای برطرف کردن آُسم ، سرفه و تنگی نفس از دم کرده تخم رازیانه بمقدار سه فنجان در روز استفاده کنید . 

9) برای رفع اسهال رازیانه را با زیره سبز به نسبت مساوی دم کرده و به مریض بدهید . 

10) میتوان از رازیانه به عنوان داروی ضد نفخ بصورت زیر استفاده کرد :5 گرم پودر انیسون و 5 گرم پودر زیره کرمان ، 5 گرم پودر تخم گشنیز و 5 گرم پودر رازیانه رابا هم مخلوط کرده در یک لیتر آب جوش بریزید و آنرا بمدت 10 دقیقه دم کنید سپس آنرا صاف کرده و کم کم بنوشید. 

11) رازیانه بعلت داشتن هورمون زنانه رشد دخترها را جلو می اندازد . 

12) رازیانه مغز را فعال می کند . 

13) ریشه رازیانه دارای کومارین Coumarin می باشد . چون این ماده رقیق کننده خون است بنابراین آنهایی که مبتلا به تصلب شرائین یا انسداد رگها هستند می توانند از جوشانده ریشه رازیانه استفاده کنند . 

14) دردهای مفاصل را برطرف می کند . 

15) اشتها را زیاد می کند . 

16) برای از بین بردن درد آرتروز روغن رازیانه را در محل درد بمالید . 

17) رازیانه آب چشم را از بین میبرد و تاریکی چشم را برطرف می سازد.

18) برای درمان بیوست بهتره که رازیانه را با شیرین بیان دم کرده و در مواقع لزوم مصرف شود.

طرز استفاده: 

دم کرده رازیانه : مقدار یک قاشق چایخوری رازیانه را کوبیده و در یک لیوان آب جوش بریزید و آنرا بمدت 10 دقیقه دم کنید . 

دم کرده برگ رازیانه : 30 گرم برگ رازیانه را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت ده دقیقه دم کنید . این دم کرده مقوی اعصاب بوده و هضم غذا را سریع می کند . 

مضرات:رازیانه چون گرم است بنابراین برای گرم مزاجها خوب نیست و اینگونه افراد باید آنرا با سکنجبین بخورند . زیاده روی در مصرف رازیانه معده راسست کرده و تشنج می آورد .

نیاز های اکولوژیکی 

رازیانه گیاهی است مدیترانه ای ، هوای گرم برای رشد ونمو آن مطلوب می باشد بطور کلی کشت این گیاه درمناطق باهوای گرم ( که تابستان طولانی وزمستان سرد زیاد نداشته باشند ) موفقیت آمیز است . جوانه زنی بزودی در دمای 6 تا8 درجه سانتی گراد انجام می گیرد ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی 65 تا 16 درجه سانتی گراد می باشد . PH خاک برای رازیانه بین 8/4 تا8 مناسب است. خاکهای لوم رسی با مواد وعناصرغذایی وترکیبات هوموسی کافی خاکهای مناسبی برای رویش این گیاه می باشند کشت باید درزمینهای باآب کافی باشد. دمای مطلوب درطول رویش ودرطی زمان تشکیل میوه 20تا22 درجه سانتی گراد است.در زمستانهای طولانی و بسیار سرد ریشه گیاه دچار سرمازدگی می شوند . آبیاری درزمان مناسب تاثیر مثبتی برکمیت و کیفیت مواد موثر رازیانه دارد.بهترین زمان برای ابتکار ابتدای رویش گیاه ، مرحله تشکیل ساقه و همچنین مرحله نمو گلها می باشد. 

آماده سازی خاک 

رازبانه درطول رویش به مواد غذایی نسبتاً زیادی نیاز دارد کود های حیوانی کاملا نپوسیده تاثیر نامناسبی برریشه این گیاه دارند. ازاین رو نهایت دقت درافزودن کودهای حیوانی به زمینهای که درآنها رازیانه کشت می شود الزامی است. دقت دراضافه کردن کودهای ازته به آین گیاه نیز ضرورت دارد زیرا کودهای ازته به مقدار زیاد سبب تحریک رشد رویشی گیاه می شوند رشد زایشی ( گل دهی وتشکیل میوه ) گیاه را مختل می کند وسبب کاهش شدید عملکرد می گردند ضمناً افزایش نامناسب ازت خاک علاوه بر کاهش و عملکرد سبب کاهش مقاومت گیاه درمقابل سرمای زمستان نیز خواهد شد . پس اواخر تابستان کودهای کاملا پوسیده رابه زمین می افزایند سپس شخم عمیقی زده می شود وکودهای شیمیایی مورد نیاز گیاه را به خاک می افزایند وآنرا به وسیله دیسک به عمق 20 تا25 سانتی متری خاک می فرستند سپس زمین راتسطیح نموده وبستر خاک رابرای کاشت آماده می نمایند . 

تاریخ و فواصل کاشت 

رازیانه دوره رویش نسبتاً بلندی دارد. لذا کاشت این گیاه باید اوایل سال ( اواخر زمستان ، اوایل بهار ) انجام پذیرد. بذوری که درپاییز کاشته شده اند (دربهار سال بعد دردرجه حرارت 6 تا 8 درجه سانتی گراد درشرایط مناسب ازنظر رطوبت خاک و... ) رویش می نمایند. بذور درردیفهایی به فاصله 36 تا 48 سانتی متر کشت می شوند چانچه فاصله ردیفها کمتراز اندازه ذکر شده باشد نقش موثری درکاهش عملکرد دارد. عمق بذر رازیانه درموقع کاشت 2تا 3 سانتی متر باید باشد تعداد بذردردرهرمتر طول ردیف 60تا80 عدد ومقدار بذر برای هرهکتارزمین 8 تا10 کیلوگرم مناسب است. 

کاشت 

ازآنجا ئیکه بذررازبانه ازقوه رویشی مناسبی برخوردار است کشت مستقیم درزمین اصلی نتایج مطلوبی دارد ودراکثر کشورها برای کشت رازیانه روش کشت مستقیم استفاده میشود . کشت رازیانه به صورت ردیفی وبااستفاده ازردیف کار غلات انجام می گیرد. پس از کشت زمین را باید آبیاری نمود . 

داشت(مراقبت و نگهداری)

وجین علفهای هرز درفصل بهار ( خرداد ) ضروری می باشد. بااستفاده ازعلف کشهای مناسب نیز می توان به مبارزه با علفهای هرز پرداخت. ازبین این علف کشها می توان مرکازین (Merkazin)آفالون (Afalon)را نام برد.آفات درطول رویش ممکن است خسارات سنگینی به رازبانه وارد نمایند. رازیانه را هیچگاه نباید درمجاورت گیاهان سمی مانند بذرالبنج وگیاهانی ازاین قبیل کشت نمود زیرا هنگام برداشت ممکن است بذر رازیانه با بذور این گیاهان مخلوط شوند و استفاده ازآن ایجاد مسمومیت نماید. 

برداشت 

میوه های رازبانه به طور همزمان نمی رسند پس ازرسیدن ازگیاه جدا و به اطراف پراکنده می شوند. ازاینرو قبل ازریزش باید محصول رابرداشت نمود .چون رازیانه ساقه بلند دارد معمولا برداشت محصول آن کم وبیش مشکل است بااستفاده ازماشین برداشت غلات می توان دانه های رازیانه رانیز برداشت کرد . زمان مناسب برای برداشت محصول درسال اول رویش اوایل مهر می باشد درحالیکه درسال دوم وسوم این زمان به اوایل شهریور تغییر می یابد .محصول رامی توان دردومرحله برداشت کرد . درمرحله اول شاخه ها وسر شاخه های حامل چتر ( به طول 30 تا 50 سانتی متر) رابرداشت می کنند وبه مدت 7 تا 14 روز روی زمین باقی می گذارند .(این مدت به آب و هوای منطقه بستگی دارد ). درمرحله دوم این اندامها رابا کمباین برداشت وبذور را ازسایر قسمتها جدا می نمایند .برداشت گیاهان در دو مرحله بستگی به اوضاع اقلیمی محل کشت گیاه دارد. درصورت نامساعد بودن هوا، رطوبت بالا برداشت دردو مرحله توصیه نمی شود زیرا ممکن است طی مدتی که اندامها روی زمین قرار دارند مورد حمله قارچها، باکتریها وسایر عوامل مخرب قرارگیرند واثرات نامطلوبی برکمیت وکیفیت مواد موثر آن بگذارند. ازاینرو بهتراست برداشت محصول دریک مرحله انجام شود دراینصورت شاخه ها و سرشاخه های حامل چتر برداشت می شوند . رطوبت بیش ازحد مجاز دربذر رازیانه مناسب نیست وبرکیفیت رویشی و همچنین مواد موثر آنها تاثیر منفی دارد ازاینرو پس از برداشت آنها راباید خشک کرد عمل خشک کردن بذر رامی توان درسایه یا با استفاده از خشک کن های الکتریکی انجام داد. عملکرد رازیانه متفاوت است و بستگی شرایط اقلیمی محل رویش دارد.بطور کلی عملکرد درسال اول 4/0تا 6/0 تن درهکتار درسال دوم 1تا 2 تن درهکتار دارد سال سوم رویش 6/0 تا 5/1 تن درهکتار می رسد . 

دامنه انتشار(گستردگی جغرافیایی)

گرگان ، حاجی لنگ در ارتفاعات 200 متری، رحیم آباد بین فارسیان و امام شهر در550 متری ، وتپه مراوه مازندران : پنجاب دردره هراز در1000متری آذربایجان : تبریز ( پرورش یافته ) کردستان : کوه شاهو ، کوه کلیسر در2100متری کرمان : ده بکری در1900 متری خراسان : 8 کیلومتری شمال غربی علی آباد به سمت اسفک در800متری گیلان :شمال منجیل کناررود خانه

منبع

گزنه

گزنه

گیاهی است علفی و چندساله که ساقه آن چهارگوش بوده و به طور قائم تا ارتفاع یک متر بالا می رود. این گیاه در خرابه ها، باغها و نقاط مرطوب که چهارپایان از آن عبور می کنند به حالت خودرو می روید، ریشه این گیاه خزنده است و در ناحیه ای که سبز می شود کم کم تمام منطقه را فرامی گیرد.

تیره گزنه شامل گیاهانی عموما علفی بندرت دارای شاخه بالارونده واعضای چوبی که درنواحی استوائی وگرم کره زمین پراکندگی دارند.دارای تارهای ترشحی گزنده وغیر گزنده واگسالات کلسیم به صورت بلورهای درهم اند.درگل های نر آنها پرچم هائی به تعدادکاسبرگهادیده می شود.گل ها بردو نوع نروماده هستند.گلهای ماده دارای یک برچه محتوی یک تخمک،میوه فندوقه وگاهی شفت ودانه هائی با البومن روغن دار.

گزنه گیاهی است علفی چندساله دارای ساقه راست به ارتفاع نیم تا یک متر، گسترشآن بی نهایت، ازریشه های خزنده آن پاجوشهائی درکلیه جهات خارج می شودکه باعث میشود گیاه به صورت پایه های متعدد درآید.گلها آویخته،کرکها مخروطی،گل فاقدجام، ساقه چهارگوش پوشیده ازتار،برگها بیضوی ونوک تیز ومنتهی به دواستیپول،کلاله به شکل قلمووداشتن چهارپرچم از ویژگیهای ظاهری این گیاه می باشد.گلها ازخرداد تاشهریورظاهر می شود.

این گیاه در خرابه‌ها ، ‌باغها و نقاط مرطوب که چهارپایان از آن عبور می‌کنند به حالت خودرو می‌روید ریشه این گیاه خزنده بوده و در ناحیه‌ای که سبز می‌شود کم‌کم تمام منطقه را فرا می‌گیرد. ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده که در صورت لمس کردن ساقه بدست می‌چسبد و پوست را می‌گزد که تولید خارش و سوزش می‌کند و شاید به همین دلیل آنرا گزنه نامیده‌اند. تخم آن نرم ، ریز و تیره رنگ و مانند تخم کتان است. قسمت مورد استفاده این گیاه برگهای تازه ، ریشه ، شیره و دانه آن است.

 

ترکیبات شیمیایی 

گزنه دارای تانن ، لسیتین ،‌ اسید فرمیک ، نیترات پتاسیم و کلسیم است، ترکیبات آهن دارد و دارای ویتامین c و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند. از سرشاخه‌های این گیاه ماده قرمز رنگی به نام اورتی‌سین استخراج می‌شود. 

خواص داروئی 

1- گزنه مو را تقویت کرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند، حتی در بعضی از موارد موی سر دوباره می‌روید. برای استفاده از این خاصیت 6 گرم سر شاخه‌ها و برگها و ریشه گزنه را بتنهایی و یا با 30 گرم چای کوهی در یک لیتر آبجوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد. شبها مقداری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید. 

2- برای براق شدن و جلا دادن به موها بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید. بدین منظور یک قاشق چایخوری برگ گزنه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید بماند. ماساژ دادن با این چای ، شوره سر را برطرف می‌کند. 

3- دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند. 

4- ادرار را زیاد می‌کند. 

5- برای درمان بیماری قند مفید است بدین منظور یک فنجان چای گزنه را سه بار در روز میل کنید. 

6- ترشح شیر را در زنان شیرده زیاد می‌کند. 

7- اخلاط خونی را برطرف می‌کند. 

8- بیماریهای پوستی را برطرف می‌کند. 

9- برای باز کردن عادت ماهیانه از دانه گزنه استفاده کنید. 

10- در درمان کم‌خونی موثر است و تعداد گلبولهای قرمز را زیاد می‌کند. 

11- اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آنرا برطرف می‌کند. 

12- گزنه عرق‌آور است. 

13- پاک کننده اخلاط سینه ، ریه و معده است.

14- نیروی جنسی را تقویت می‌کند. 

15- گرفتگیهای کبدی را رفع می‌کند. 

16- برای از بین بردن زگیل ، ضماد برگهای تازه آنرا روی زگیل بمالید. 

17- برای پاک کردن مثانه ، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه ، برگ گزنه را همراه با ریشه شیرین بیان دم کنید و بنوشید. 

18-برای التیام زخمها و زخمهای سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده کنید. 

19- برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه به مقدار سه فنجان در روز بنوشید. 

20- درد نقرس را کاهش می‌دهد. 

21- برای برطرف کردن ناراحتیهای زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده کنید. 

22- ناراحتیهای کلیه را برطرف می‌کند. 

23- ضماد آن درد عضلانی را برطرف می‌کند. 

24- کرم معده و روده را می‌کشد. 

25- درمان کننده بواسیر است. 

26- برای برطرف کردن درد رماتیسم ، برگهای تازه آنرا روی پوست بمالید.  

طرز استفاده 

دم کرده گزنه: مقدار 40 گرم برگ گزنه را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم کنید. مقدار مصرف آن سه فنجان در روز بعد از غذاست.

جوشانده گزنه: مقدار 30 گرم گزنه را در یک لیتر آب ریخته و به مدت 10 دقیقه آنرا بجوشانید. این جوشانده برای تصفیه خون مفید است. مقدار مصرف آن یک فنجان بین غذاها در روز است. 

مضرات 

گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممکن است برای روده‌ها و کلیه‌ها مضر باشد بنابراین بهتر است با صمغ عربی و کتیرا خورده شود. مقدار مصرف بیش از 10 گرم در روز ممکن است باعث بند آمدن ادرار شود. زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خوداری کنند.

منبع