هواشناسی کشاورزی یکی از علوم هواشناسی است،این علم از تاثیر متقابل عوامل هواشناسی و کشاورزی اعم از باغبانی و دامپروری بحث می نماید.هدف این علم کشٿ و تعریٿ اثرها و لذا کاربرد دانش جو در استٿاده از کشاورزی عملی است.میدان عمل این علم از پایین ترین لایه ی خاک که ریشه ی گیاه درآن قرار دارد تا لایه ی هوایی که در نزدیکی سطح زمین است و در آن محصولات زراعی و درختان میوه می رویند و حیوانات زندگی می کنند و دارای بالاترین اهمیت از نظر بیولوژی کشاورزی است ، گسترش می یابد.
اهداف هواشناسی کشاورزی:
هواشناسی کشاورزی و رابطه ی آن با سایر علوم
اهمیت وضع جوی و آب وهوایی و تولیدات کشاورزی نوین
لزوم تنظیم سیستم زراعی با عوامل محیطی هواشناسی کشاورزی و وضع خاک
اهمیت آمار وضع جوی و آب وهوا در تعیین نیازهای آبیاری محصولات کشاورزی به تاریخ
کشت آنها ،کود دادن،کنترل آفات و بیماری های گیاهی
وظیٿه ی هواشناسی کشاورزی:
وظیفه اصلی هواشناسی کشاورزی عبارت است ازتقویت تولیدات کشاورزی و حیوانی به منظور تطبیق کلیه عملیات زراعی با ویژگی های شرایط جوی و در نتیجه استفاده از منابع اقلیمی به بهترین وجه می باشد.
علوم مرتبط با هواشناسی:
فنولوژی: که مراحل رویشی گیاه و نمو سیکلها یا چرخه بیولوژیکی محصولات زراعی -آفات-بیولوژی کشاورزی :که عکس العمل گیاهان نسبت به شرایط فیزیکی محیط است.
آگرونومی : نقش فنون کشاورزی در اصلاح شرایط رویشی و اکولوژی بحث می کند.
پدولوژی: که از رژیم هیدروترمال (آبی و حرارتی)خاک بحث می شود
جغرافیای کشاورزی: که ناحه بندی اقلیمی استٿاده از داده ههای هواشناسی بحث می کند
اهمیت آمار وضع جوی آب وهوا در تعیین نیازهای آبیاری:
تعداد دفعات آبیاری ومیزان آنها بستگی به نیازهای اکولوژی و فیزیولوژیکی محصولات دارد. نیازهای آبیاری را در فصول مختلف را می توان با اندازه گیری تبخیر و تعرق بلقوه ارتباط دارد تعیین نمود.
آبیاری برای تنظیم دمای سطح خاک و دمای لایه ی هوای بالای آن و برای اجتناب از گرم شدن بیش از اندازه ی ریشه ها و برگ ها استفاده می شود، آبیاری باید زمانی انجام شود که هوا نسبتا آرام بوده و اغلب در هنگام شب انجام می شود زیرا هوای گرم و حرکت شدید و متلاطم هوا و تشعشع شدید ،اتلاٿ آب را از طریق تبخیر تشدید می نماید.ثبت دقیق پارامترهای هواشناسی در طی دوره های قبل از آبیاری و همچنین در فواصل بین آبیاری ها صورت گیرد.
تاثیر وضع جوی بر روی تاریخ کاشت:
دوره های بحرانی یک نوع گیاه ،توزیع ناحیه ای آن نوع را تعیین می نمیاید. هر یک از گیاهان در کد ژنتیک خود دارای آستانه های تحمل نسبت به مقادیر گرمایی انتهایی و ابتدایی مقدار معینی از رطوبت می باشند. اپتیمم بیولوژیکی بین این مقدار ابتدایی و انتهایی قرار دارد. رژیم حرارتی و رطوبتی خاک ها در طی دوره برداشت محصول و تکامل مراحل اولیه فنولوژیکی بر روی قدرت حیاتی گیاه در تمام دوره ی رویشی تاثیر می گذارد.
پژوهش ها تحت شرایط مصنوعی یا طبیعی در مورد پیش بینی رشد و نمو اندام ها ، تحت تاثیر درجات مختلٿ استرس انجام شده توسط عوامل هواشناسی و همچنین اثرات جمعی وضع جوی بر رشد و نمو و قابلیت محصول دهی نباتات و قدرت تولیدی حیوانات متمرکز بوده اند. با در نظر گرٿتن اثر شدید عوامل اقلیمی بر گیاهان و حیوانات انتظار می رود که کشاورزی نوین بتواند ارقام جدید گیاهان و نژادهاای انتخابی حیوانات را به بهترین وجهی که با محیط مطابقت داشته باشند تولید کند.تاثیر بارندگی –وضع دائمی خاک و وجود آفتها در آن-ارزیابی سال های بارانی و خشک همه تحت تاثیر مستقیم غیر مستقیم اقلیم هستند.
لزوم تنظیم سیستم زراعی با عوامل محیطی هواشناسی کشاورزی و وضع خاک
تحقیقات هواشناسی ،انجام ارزیابی های کیفی و کمی درباره ی تغییرات اقلیمی مربوط به فعالیت های بشر و لذا بررسی و کنترل فرآیند تلٿیقی سیستم های اکولوژیکی و کشاورزی در محیط طبیعی بر مبنای علمی و در نتیجه اجتناب از مقادیر و ناهماهنگی های بسیار مضر می باشد. از بین بردن جنگل ها تعادل طبیعت و آب و هوا را از بین می برد.عواقب خشکسالی ،سیلاب،از بین بردن حیوانات،فرسایش و غیره از نظر اکولوژیکی کشاورزی ،به طور کلی سبب منتها درجه تسهیل در ایجاد سیستم اگولوژی می گردد. تنوع انواع نژادهای جدید محصولات زراعی و دامی کشت یک نوع محصول سبب وارد آوردن زیان های شدید می گردد.
وجود اینورژنهای(وارونگی دما) درجه حرارت در زمین های پست اهمیت زیادی در توزیع گیاهان در این نوع حوزه ها و نیز پراکنده گی عمومی گیاهان روی دانه ها می باشد که ممکن است در ته گودال ها در زمستان موجب سرمازدگی گردد لذا کاشتن محصولات زراعی مقاوم مؤثر است.
اهمیت وضع جوی و آب و هوایی در تولیدات کشاورزی نوین
یکی از وسائل مهم افزایش محصولات کشاورزی ، انطباق تکنولوژی با پارامترهای اقلیمی خاص در نواحی کشت می باشد.دانستن وضع جوی و اقلیمی و تغییرات دوره ای سالانه و چند ساله پدیده های هواشناسی و انحرافات آنها از مقدار عادی از جمله نیازهای عمده در کشاورزی مدرن است. در هر مرحله از رشد ونمو و توسعه، موجودات زنده تحت تاثیرشرایط محیط قرار می گیرند. وضع جوی بر روی محصولات کشاورزی قبل و بعد از کشت و در دوره ی رشد و نمو و دوره ی رسیدن و زمان برداشت محصول و حتی در مدت انبار کردن تاثیر می نماید. عملیات بعد از عملیات محصول از قبیل خشک کردن بذرهای میوه ها سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی انبار شده تحت تاثیر وضع جوی قرار می گیرد.
وضع جوی در تغذیه و رشد و نمو و سلامتی و قدرت باروزی حیوانات و همچنین در توزیع جغرافیایی آنها مؤثر است. وضع جوی علاوه بر اثر مستقیم بر روی حیوانات به طور غیر مستقیم از طریق علٿ هایی که حیوانات تغذیه می کنند و خاکی که روی آن زیست می کنند بر روی آنها تاثیر دارند. شرایط جوی نه نتها در سیکل یا دوره ی توسعه و رشد ونمو آفات وبیماری ها اثر دارد بلکه در اقدامات کنترل کننده آنها نیز مؤثرند. بدین ترتیب پراکندگی آٿت کش ها و حشره کش ها بستگی به تشعشع خورشید و بارندگی و باد و… دارد.توزیع منطقه ای و برنامه ریزی و احداث ساختمان هایی که برای حیوانات وگیاهان طرح ریزی شده یا برای ذخیره ی تولیدات کشاورزی در نظر گرفته شده است بایستی هماهنگی کامل با شرایط اقلیمی داشته باشد.
در پاییزهای خشک بدون باران،هر نوع تاخیر در کاشت گندم متحمل خسارات کمتری در مقایسه با وضع اپتیمم نسبت به خسارتی که احتمالا در پاییزهای سرد و مرطوب به محصول وارد می شود دارد.کاشت گندم بعد از برداشت محصول ذرت های دیررس هیبرید در پاییزهای تؤام با بارندگی های فراوان باعث تنزل قابل ملاحظه ی عملکرد وحتی از بین رفتن کامل آن خواهد شد.
کود سبز
تناوب زراعی و تنوع ژنتیکی از دیر باز به عنوان ارکان سیستمهای تولید کشاورزی سنتی و موفق به شمار می آمده اند . در نیمه اول قرن بیستم ، تناوب زراعی مورد توجه بسیار قرار داشت و تا چند دهه پیش نیز پژوهشهای مربوط به تناوب همچنان ادامه داشت با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم ، کودها ازته نسبتا ارزان قیمت به بازار معرفی شدند و بدین ترتیب جاذبه ای اقتصادی موجب جایگزینی کودها با تناوب زارعی گردید و تحقیقات و ترویج نیز بر همین مبنا متمرکز شدند . این امر تا بدین جا پیش رفت که امروزه بسیاری از زارعین ، حاصلخیزی خاک را با میزان مصرف کود برابر می دانند .قبل از معرفی کودهای شیمیایی ، استفاده از بقولات در تناوب برای بهبود حاصلخیزی خاک به عنوان یک شیوه مهم و رایج مدیریتی به شمار می آمد . به منظور افزایش ازت و در نتیجه بهبود حاصلخیزی خاک ، از دو نوع بقولات استفاده می شد : « بقولات یکساله دانه ای و بقولاتعلوفه ای چند ساله به عنوان کود سبز ».آنچه که اجرای تناوب زراعی را در حال حاضر پیچیده می سازد وجود برخی عوامل اقتصادی است که مزایای بیولوژیک این شیوه مدیریتی را تحت الشعاع قرار می دهند . یقینا هیچ کشاورزی رازی به جایگزین کردن محصول پر بازده خود مثل غلات با دیگر گیاهان به نسبت کم بازده نیست . البته در نظامهایی که تناوب اجرا می شود در مقایسه با نظامهای تک کشتی حتی اگر کود ازت در آنها به اندازه کافی مصرف شده باشد ، عملکرد محصولات غالبا ۱۰ تا ۴۰ درصد بیشتر است .حاصل خیزی پایدار خاک به مفهوم قابل دسترس بودن دائمی عناصر غذایی برای گیاه است . حاصل خیزی پایدار هنگامی تحقق می یابد که تمامی عناصر غذایی جذب شده توسط گیاهان به خاک برگردد ؛ به طوری که این عناصر بتوانند مجدداً مورد استفاده این گیاهان قرار گیرند . در چنین وضعیتی است که چرخه عناصر غذایی شکل می گیرد . تفاوت اساسی نظامهای طبیعی و زراعی در آن است که در نظامهای زراعی مقدار نسبتاً زیادی از عناصر غذایی از طریق برداشت محصول از سیستم خارج می شود . بنابراین در صورت استفاده مداوم از نظامهای مذکور لازم است . که عناصر غذایی مصرف شده در انها به طریقی جایگزین شوند .در سیستمهای فعلی چرخهٔ عناصر غذایی به طور کامل بسته نمی شوند ، زیرا این عناصر دائماً به چرخه یاد شده اضافه شده و یا از آن خارج می شوند . به حداقل رساندن تلفاتعناصر غذایی در چرخه مذکور و تامین نهاده های ضروری برای گیاه رمز موفقیت حاصل خیزی خاک در نظامهای کشاورزی پایدار است .
فرسایش و آب شویی
مادامی که عوامل فرساینده خاک از قبیل رواناب و باد کنترل نشوند ، انسان شاهد هدر روی عناصر غذایی از این طریق خواهد بودحجم هدر روی عناصر غذایی از طریق آب شویی تحت کنترل اقلیم ، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ، نوع محصول ، و نوع عنصر غذایی و غلظت آن در خاک است . اثرات متقابل این عوامل موجب می شود که تلفات عناصر غذایی از راه آب شویی دارای دامنه ای وسیع باشد . از آن جا که عناصر غذایی به وسیله آب از محدوده ریشه و نهایتا از چرخه خارج می شوند لذا نوع نزولات جوی و نحوه توزیع آنها بر میزان هدر روی عناصر غذایی از طریق آب شویی تاثیر می گذارد یک روش کاستن از تلفات ناشی از آب شویی استفاده از کودهایی است که عناصر غذایی آنها به مرور در طی فصل رشد آزاد می شود . بارزترین نمونه این کودها ، کودهای دامی و کودسبز است که به موازات تجزیه در خاک عناصر آنها آزاد شده و در اختیار محصول قرار می گیرد . البته اگر مقدار ازت تولیدی توسط این کود ها بیش از حد نیاز محصول بعدی باشد ، مشکل آب شویی نیترات و خروج آن از محدوده ریشه وجود خواهد داشت .
بقولات و تثبیت بیولوژیکی ازت
در فرآیند تثبیت ازت ، یک رابطه همزیستی ، بین گیاه میزبان و باکتریهای ریزوبیوم در گرهکها برقرار می شود . در این همزیستی ، گیاه میزبان علاوه بر آن که انرژی مورد نیاز باکتریها را به صورت کربن تثبیت شده تامین می نماید انرژی لازم جهت توسعه گرهکها را نیز فراهم نموده. باکتریهای ریزوبیوم نیز به نوبه خود با واکنش تسریعی آنزیمهای نیتروژنازی که تولید می نمایند ازت اتمسفری (N) را به آمونیاک تبدیل نموده و آمونیاک تولیدی پس از تبدیل به اسیدهای آمینه ، از راه آوندهای چوبی به بافتهای در حال رشد انتقال می یابد .در فرآیند تثبیت ، به ازای هر مولکول ازتی که تثبیت می شود به جا به جایی شش الکترون نیاز است ، این نیاز موجب می شود که در شرایط ایده آل به ازای تثبیت هر مولکول ازت ، ۲۱مولکول ATP به مصرف برسد به عبارت دیگر به ازای هر کیلوگرم ازتی که تثبیت می شود ، ۴ کیلوگرم هیدرات کربن به مصرف می رسد . البته در فرآیند تثبیت ازت ، گرهکها گاز هیدروژن (H) نیز تولید می نمایند که این خود موجب کاهش کارایی فرآیند انتقال الکترون می شود . اضافه شدن این مشکل به موازنه الکترونی فوق علاوه بر انرژی مورد نیاز جهت نگه داری باکتریها و گرهکها ، موجب می شود که به ازای تثبیت هر کیلوگرم ازت ۸ تا ۱۷ کیلوگرم هیدرات کربن به مصرف برسد . در نتیجه می توان چنین برآورد نمود که ۱۰ تا ۴۰ درصد از کربنی که طی فرآیند فتوسنتز در بقولات تثبیت می شود ، صرف تثبیت ازت می شود .
تعریف کود سبز
کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه ای آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشوی دارند یا اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند . در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود باروری و حاصلخیزی خاک و در صورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استفاده محصول بعدی استفاده میشود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی دررقابت نباشد .
پروانهها از زیباترین مخلوقات خدا هستند که با رنگ و نقشهای بی نظیر خود در هنگام پرواز به گلهای پرنده میمانند.پروانههای بال شیشهای یکی از عجیبترین گونههای پروانه هستند که بالهای بیرنگ آنها زیبایی خاصی به این حشره میدهد.این نوع پروانه که فاصله بین دو بال آن تا ۶ سانتیمتر می رسد در زیان اسپانیایی به «اسپخیتوس» به معنای آینههای کوچک معروف است. بال شیشه ای از آندسته پروانههایی است که مهاجرت میکند و در فصل مهاجرت پرواز دسته جمعی آنها منظره زیبایی خلق میکند.
نام علمی:Plantago psyllium L
نام انگلیسی:Fleawort
نام فارسی:اسفرزه
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی است علفی،یکساله،خودرو،کرکداروغده پوش،کوتاه یا نسبتاً بلند که ارتفاع آن به15تا30سانتیمتر می رسد ساقه علفی،ایستاده یا خیزان ساده یا منشعب،برگها باریک دراز،نوک تیزومجتمع که بصورت متقابل سه تایی بر روی ساقه قرار گرفته است گلها ریز به رنگ سفید مایل به سبز،سنبله ها پرگل،کرکدار،غده پوش،تخم مرغی با دمگل بلند است گلها بصورت مجتمع در کنار برگهای قسمت انتهایی ساقه بصورت سنبله های برروی پایه بلند پدیدار می شوند
بعلاوه دارای براکته های باریک در قاعده گل آذین است میوه پوشینه،شکوفا دو خانه و بطور معمول محتوی یک خانه کوچک لغزنده وبه رنگ خرمایی در هر خانه است
ترکیبات شیمیایی:
قسمت های مختلف گیاه اسفرزه دارای گلوکوزیدی بنام اکوبین ونوعی هیدرات کربن صمغ دار به نام گزیلین است و همچنین دارای اسید گالیک وتانیک است دانه اسفرزه دارای 10درصد موسیلاژطبیعی به نام همی سلولز است
خواص درمانی:
نرم کننده شکم،ضد زخم روده و معده،ضد حرارت وعطش،ضد اسهال ساده و خونی،ضد خونریزی سینه نشاط آور و ضد تب و لرز،کاهش دهنده کلسترول خون،کاهش دهنده اشتها و درمان چاقی مفرط
پراکنش جغرافیایی:
این گیاه به حالت خودرودر نواحی وسیعی از اروپا و آسیا و زلاند نو و نواحی مختلف مدیترانه،شمال آفریقا،جنوب غربی آسیا می روید در ایران در منطقه وسیعی از شمال ایران بین منجیل و پا چنار،مسجد سلیمان و بوشهر و در ارتفاعات 300متری می- روید0این گیاه در مناطقی خشک،گرم،معتدل و مناطقی مانند اصفهان بخوبی رشد می- کند و محصول خوبی می دهد
عملیات کاشت:
اسفرزه را می توان در انواع زمینهای زراعی به ویژه زمینهای شنی قابل نفوذ که دارای رطوبت کافی باشد کشت کرد اما باید توجه داشت که هر قدر خاک بهتر و حاصلخیز تر باشد کشت کرد در نتیجه محصول بیشتری بدست خواهد آمد به علاوه کاشت به موقع ، میزان بذر و قوه نامیه آن ، کود و آب کافی ،آبیاری به موقع و سایر عملیات زراعی در موقع رشد بسیار موثر خواهند بود جهت تاً مین مواد اولیه غذایی خاک باید در هنگام شخم مقدار کود به خاک داده شود در ضمن باید توجه داشت که در مناطقی که میزان بارندگی زیاد و بسیار گرم است باید عملیات کوددهی مدتی کوتاه قبل از کاشت به زمین داده شود تا در یک فاصله طولانی وتا موقع کشت ، کود به وسیله بارندگی های متوالی شسته نشود آبیاری زمین نیز به نوع خاک ،درجه حرارت محیط و میزان بارندگی سالانه در محل بستگی دارد که باید در اصل رعایت گردد
کاشت و روش تکثیر :
تکثیر این گیاه به وسیله بذر در زمینهای شنی قابل نفوذ شخم خورده و عاری از علف های هرز صورت می گیرد0 برای این کار ابتدا شیارهایی به عمق یک تا دو سانتیمتر و به فاصله 50 تا 60 سانتیمتر در زمین ایجاد کرده سپس دانه ها را در پاییز یا بهار در شیارهایی می کارند و غلطک ملایمی بر روی آن می زنند تا دانه ها با قشر نازکی از خاک پوشیده گردند معمولاً پس از نمو دانه ها و پیدایش گیاهان جوان فاصله آنها از یکدیگر به نحوی زیاد می شود که هر پایه از دیگر لا اقل 10 تا 15 سانتیمتر فاصله داشته باشد میزان بذور مورد نیاز 6 کیلو گرم در هکتار است وجین علف های هرز ، تنک کردن، آبیاری از نیاز های این گیاه است مبارزه با علف های هرزحین داشت مخصوصاً اوایل رشد اسفرزه از اهمیت خاصی برخوردار است از علف های هرزمهم همراه با اسفرزه می توان شیرین بیان،تاج خروس،خرفه،تاجریزی پیچ،اویار سلام نام برد
زمان و نحوه برداشت محصول:
چنانچه این گیاه در پاییزکشت شود در اواسط مرداد و چنانچه در بهارکشت شود در اواخر شهریور بذر آنها می رسد البته قبل از رسیدن کامل باید نسبت به جمع آوری آنها اقدام نمود زیرا تاخیردر برداشت باعث ریزش دانه ها خواهد شد
ژینکو
ژینکو (جینکو ـ درخت پرسیاوشان)
Ginkgo biloba
Ginkgo - Maidenhair Tree
Ginkgoaceae
معرفی و گیاهشناسی
ژینکو یکی از قدیمی ترین گیاهان روی زمین است که به دلیل قدمت 200 میلیون ساله اش به فسیل زنده مشهور می باشد و از این لحاظ دارای اهمیت خاصی در علم گیاهشناسی است. ژینکو درختی است از زیرشاخه ی بازدانگان و تنها گیاه باقیمانده از خانواده ی ژینکو می باشد. ژینکو درختی است دوپایه (به ندرت یک پایه) و خزان کننده که ارتفاع آن به 30 تا 50 متر هم می رسد. برگ های دولبه ی آن به صورت متناوب بر روی شاخه ها قرار می گیرند. گل های زرد رنگ نر در این گیاه به فرم گل آذین شاتون و گل های ماده به صورت مجتمع در انتهای شاخه ها قرار دارند و ایام گلدهی آن در فصل بهار می باشد. عمل گرده افشانی توسط باد صورت می گیرد و میوه هایی شفت مانند بوجود می آیند.
نکته ی مهم در مورد این درخت، شناسایی پایه ی نر از پایه ی ماده در ایام قبل از بلوغ آن است. در برخی منابع آمده است که از روی عمق بریدگی برگ ها (برگ های پایه های ماده دارای بریدگی های کمتری هستند)، زمان ریزش برگ ها (برگ های پایه های ماده دیرتر از پایه های نر ریزش می کنند) و ... می توان به این موضوع پی برد ولی بهترین راه این است که تا زمان شکوفه دهی درختان منتظر بمانیم و یا از روش های تجزیه ی DNA استفاده نمائیم.
نیازهای اکولوژیکی و پراکنش
ژینکو درختی است نورپسند که به استرس هایی نظیر خشکی، آلودگی هوا و خاک و ... مقاوم می باشد. در خاک هایی با بافت های مختلف، pH های گوناگون و ... می تواند رشد کند. (در مورد محیط رشد ایده آل آن اطلاعاتی در دست نیست.)
ژینکو بومی شرق آسیا (کشور چین) است و در اکثر نقاط جهان امروزه پرورش داده می شود. در کشورمان نیز بصورت پراکنده در شهرهای شمالی، اطراف تهران، مشهد و ... کاشته شده است.
کاشت، داشت و برداشت
اطلاعات محدودی در این زمینه در دسترس می باشد. تکثیر این گیاه به دو طریق جنسی (بذر) و غیرجنسی (قلمه، پیوند و کشت بافت) امکان پذیر می باشد. تکثیر از طریق قلمه بیشتر مورد توجه می باشد زیرا در این روش جنسیت درختان حاصله مشخص خواهد بود. امروزه تکثیر این گیاه توسط کشت بافت بسیار مورد توجه قرار گرفته و تحقیقات گسترده ای در مورد بهینه سازی این روش در حال انجام می باشد.
برگ ها و گاها دانه های این گیاه مورد برداشت قرار می گیرند. بهترین زمان برداشت برگ ها در اواسط اردیبهشت و اوایل خرداد ماه است که میزان مواد موثره ی برگها در حالت ماکزیمم می باشد.
فرآوری
برگ های این گیاه دارای ترکیباتی چون: فلاونوئیدهای گلیکوزیدی (مانند کوئرستین، کامپروفیل)، بی فلاونوئیدها، جینکولیدها و ... می باشند. مواد موثره ی برگ ها توسط روش های عصاره گیری استخراج می گردند.
خواص درمانی و کاربرد
با آنکه اثرات فیزیولوژیکی بیشماری برای این گیاه شناخته شده است ولی بهبود گردش خون در مغز و افزایش متابولیسم سلولی بیشتر مورد توجه بوده اند. به دلیل اثرات ذکر شده، امروزه از برگ های این گیاه برای درمان بیماریهایی که در اثر افزایش سن پدید می آیند نظیر آلزایمر، افسردگی، بیماری های قلبی - عروقی و ... استفاده می شود. در داروخانه های کشورمان قرصی با نام جینگومد موجود می باشد که از برگ های این گیاه حاصل شده است.
در ضمن این گیاه (عمدتا پایه های نر) به دلیل مقاومت بسیار خوب به شرایط فضای سبز شهری و زیبایی آن بخصوص در فصل پائیز، در پروژه های فضای سبز شهری مورد استفاده قرار می گیرد.
توت فرنگی
توت فرنگی ، میوه ی معطر و خوش طعمی است که رنگ قرمز و جذابش به باغچه ی شما جلا و زیبایی می بخشد . این میوه در عهد قاجار به مملکت ما وارد و از آن به بعد زینت بخش باغچه های منازل گشت . توت فرنگی دارای دو نژاد اصلی به نام fragaria Vesca و Fragaria Vulgaris واز تیره ی « رزاسه » یا گل سرخ ( Rosacea )است . از خصوصیات ویژه ی آن ، ساقه رونده است که بر روی زمین می خزد و در مجاورت خاک ، ریشه هایی از آن خارج می شود .
شرایط آب و هوایی :
توت فرنگی به آب و هوای معتدل گرم ، علاقه بیشتری دارد ، به سرما حساس است و در رطوبت زیاد ، میوه های آن پوسیده و بی مزه می شوند .
نوع خاک :
کشت توت فرنگی در زمین شنی که کود حیوانی یا کود برگ پوسیده به اندازه ی کافی در آن وجود داشته و کمی اسیدی باشد ، موفقیت چشم گیری به بار می آورد .
طریقه تکثیر و ازدیاد :
توت فرنگی را به سه روش می توانید زیاد کنید :
الف . کاشت بذر : به دلیل این که این کار کمی مشکل و وقت گیر است ، بنابر این به ذکر روش های دیگر قناعت می کنیم .
ب. تکثیر بوسیله ساقه ی رونده : بوته های دو ساله را انتخاب کنید و قسمت های ریشه زده بر روی ساقه ی رونده را جدا و به محل جدید منتقل کنید .
ج . تقسیم بوته : بوته ای را انتخاب کنید که ریشه ی زیادی داشته و قوی باشد . سپس آن را به چند قسمت تقسیم کنید ، به شرطی که به نسبت مساوی در روی هر بوته قسمتی از ریشه وجود داشته باشد .
استفاده از نشا:
در فصل بهار بسیاری از پرورش دهندگان توت فرنگی ، نهال های توت فرنگی را قبلاً انتخاب کرده و به معرض فروش می گذارند . چنین نهال هایی « نشا » نامیده می شود . ریشه ی توت فرنگی تاب و تحمل انتقال و جابجایی را دارد و به همین دلیل جزو سبزی جات نشایی به حساب می آید .
فصل کاشت :
توت فرنگی را در بهار ، پاییز و اواخر تابستان می توان کاشت .
طریقه کاشت :
با غچه را به شکل جوی پشته در آورید ، به طوری که عرض جوی پشته ها 70 سانتی متر باشد . نهال های توت فرنگی رزا در کنار پشته ها بکارید . البته در زمان کاشت نشا ، زمین باید مرطوب باشد .
آبیاری :
هر شش روز یک بار زمین را آبیاری کنید ، ولی بعد از چیدن میوه ها ، فاصله ی آبیاری را بیش تر کنید به طوری که فاصله بین دو آبیاری به 8 تا 12 روز برسد ، البته میزان ؟آبیاری به شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی و نوع خاک بستگی دارد .
مبارزه با علف های هرز :
علف های هرز بزرگ ترین دشمن توت فرنگی است . به محض ظاهر شدن علف های هرز ، به سرعت آن ها را از زمین در آورده و از باغچه خارج کنید .
پوسیدگی های ریشه ، ساقه و میوه :
اگر ساقه ی رونده ی توت فرنگی به داخل جوی کشیده شود و میوه ها با خاک مرطوب و با آب ، تماس حاصل کنند ، به سرعت می پوسند . در صورتی که زمین ، رطوبت زیادی داشته باشد ، امکان پوسیدگی ساقه و حتی ریشه هم وجود دارد .
برای جلو گیری از بروز پوسیدگی ها ، بهتر است محل کاشت نشا را در ارتفاع بیش تری مثلاً در 20 سانتی متری از کف جوی ، انتخاب کنید و بوته ها را بر روی پشته ها هدایت کرده ، میزان آبیاری را کمتر کنید .
چیدن میوه :
زمان چیدن را به صبح زود موکول کنید . دم میوه را طوری قطع کنید که دستتان با میئه برخورد نکند. میوه ها را در جعبه های کوچک قرار دهید . بزرگ بودن سبد و انباشته کردن توت فرنگی باعث فساد میوه می شود ، در ضمن بهتر است ظرف حاوی توت فرنگی منافذی برای عبور هوا داشته باشد . در صورتی که خوب از باغچه نگهداری کرده باشید ، می توانید از هر متر مربع نیم کیلو توت فرنگی برداشت کنید .
تهیه توت فرنگی نوبرانه :
تهیه توت فرنگی پیش رس و نوبرانه زمانی انجام پذیر است که برای این کار گلخانه ای داشته باشید یا روی باغچه را با پلاستیک بپوشانید و در فصل پاییز اقدام به کاشت نمایید تا از سرمای زمستان محفوظ شود0 به این ترتیب محصول، نوبرانه و پیش رس می شود
مواد موجود در توت فرنگی :
توت فرنگی حاوی مواد زیر است :
آب ، قند ، اسید های مختلف ، پتاسیم ، کلسیم ، فسفر ، گوگرد و از همه مهمتر ، مقدار زیادی ویتامین « ث » .
بادرنجبویه گیاهی علفی و چند ساله به ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر به رنگ سبز تیره است . سطح برگ های آن صاف نیست و برجستگی هایی دارد . ساقه هایش چهار گوش است و ریشه های فراوانی دارد . جزو خانواده های نعناییان است ، شرایط پرورش آن با نهنا مشابهت زیادی دارد . بویی شبه بوی لیمو می دهند . گل های بادرنجبویه سفید یا بنفش رنگند و از اواخر بهار که گیاه به گل می نشیند ، آن را جمع آوری می کنند .
خواص بادرنجبویه :
بادرنجبویه مقوی قلب و مغز است . در طب سنتی برای جلو گیری از بی خوابی ، رفع پریشانی و در مواردی درمان دل پیچه و اسهال از این گیاه استفاده می شود . پزشکان طب سنتی معتقدند که اگر این گیاه به صورت بخور استفاده شود ، برای بیماران مبتلا به تنگی نفس و آسم موثر خواهد بود . شستشوی بدن با جوشانده ، درد مفاصل را تسکین می دهد .
روش های مصرف بادرنجبویه :
1- دم کرده ی برگ
2- خیساندن برگ خشک . برگ را به مدت 8 ساعت در آب خیس کنید و بعد از صاف کردن آن را مصرف کنید .
3- عرق بادرنجبویه . برای درمان فشار خون ، رماتیسم و رفع خستگی از عرق این گیاه استفاده کنید .
4- در صنایع دارو سازی با استفاده از مواد موثره ی بادرنجبویه ، دارو هایی برای مداوای درد های معده ، قلب و روده که منشا عصبی دارند ، تهیه می شود . مواد موثره ی بادرنجبویه در برگ و ساقه های جوان آن وجود دارد .
کاشت و ازدیاد :
پرورش این گیاه چندان مشکل نیست ، حتی می شود آن را در باغچه کاشت و از زیبایی آن لذت برد . این گیاه به دو روش زیاد می شود :
اواسط پاییز زمان مناسبی برای این کار است .
1- کاشت بذز
2- استفاده از اندام رویشی
اواخر تابستان بوته های این گیاه را از خاک خارج کرده ، ریشه هخایش را تقسیم کنید . این ریشه ها که هر کدام بخشی از اندام هوایی گیاه را در بر می گیرند ، دوباره در زمین کاشته می شوند . ( تقسیم بوته ) .
قبل از تقسیم نمودن ریشه ها ، ابتدا به زمین آب کافی بدهید . ( از بوته های سه ساله استفاده کنید . ) بادرنجبویه ساقه های خزنده دارد ، روی ساقه ها گره هایی هست که از محل این گره ها ریشه ها جوانه می زند ، با استفاده از این جوانه ها می شود بادرنجبویه را تکثیر کرد .
قوت رویش بذر :
اگر بذز بادرنجبویه در شرایط مناسب نگهداری شود ، به مدت چهار سال قوت رویش خواهد داشت . برای اینکه بذر بهتر جوانه بزنند ، بهتر است بیست ساعت در آب خیس شوند . با قرار دادن بذر ها در یخچال نیز ( در دمای صفر درجه سانتی گراد ) می شود قدرت رویش بذر را زیاد کرد .
مراقبت های لازم :
نیازهای بادرنجبویه عبارتند از :
نورکافی ، گرما و خاک .
بذر بادرنجبویه در ده درجه سانتی گراد جوانه می زند و جوانه ها در دمای 18 درجه سانتی گراد رشد می کنند .
بادرنجبویه گیاهی است که به کندی رشد می کند . مرتب به باغچه تان سر بزنید و علف هرز را خارج کنید . برای جلوگیری از خسارات آفات ، چیدن به موقع ، ایجاد تهویه ی مناسب در خاک و تقویت گیاه ( رعایت اصول زراعی ) توصیه می شود . ما استفاده از سموم شیمیایی را برای گیاهان دارویی توصیه نمی کنیم .
زمان برداشت :
اولین زمان برداشت ، اواخر تابستان است . شما در اولین سال رویش این گیاه می توانید برداشت را شروع کنید . از سال دوم به بعد همه ساله می توانید سه مرتبه در سال محصول برداشت کنید . محل رویش گیاه را از فاصله پنج سانتی متری از سطح زمین قطع کنید . وقتی که ساقه ها چیده شدند ، آن را خشک نموده ، برای مصرف کنار بگذارید . برگ های چیده شده باید بلافاصله خشک شوند ، در غیر این کیفیت خود را از دست می دهند .
1) دارای ویتامینهای ,A ,B ,E میباشد